Radni o kwestiach orzecznictwa
Tematyka obrad dotyczyła m.in. szeroko pojętego orzecznictwa, zadań realizowanych przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności oraz problematyki wydawania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.
W sesji uczestniczyli: Joanna Bojczuk, członek Zarządu Województwa Śląskiego, Rafał Adamczyk, członek Zarządu Województwa Śląskiego i Alina Bednarz, wiceprzewodnicząca Sejmiku Województwa Śląskiego. Łukasz Krasoń, sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych reprezentujący Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wraz z Mariolą Rybicką, naczelnikiem Wydziału do Spraw Nadzoru nad Orzekaniem o Niepełnosprawności i Ustaleniem Poziomu Wsparcia połączyli się ze zgromadzonymi na sali Sejmu Śląskiego on-line.
Ponadto gościem sesji był także Michał Kopański – Wicewojewoda Śląski, Magdalena Samira-Gajny – przewodnicząca Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Śląskim oraz Kamil Glücklich, sekretarz Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Zabrzu.
Na początku sesji nastąpiło uroczyste wręczenie powołania Pani Sabiny Miland, nowo wybranej Radnej Sejmiku Osób z Niepełnosprawnością Województwa Śląskiego.
Po krótkim przywitaniu ze zgromadzonymi przez członków Zarządu Województwa Śląskiego: Joannę Bojczuk, Rafała Adamczyka oraz przez Wiceprzewodniczącą Sejmiku Województwa Śląskiego, Alinę Bednarz, głos zabrał Michał Kopański, Wicewojewoda Śląski, który poinformował o działaniach związanych z usprawnianiem procesu ustalania poziomu potrzeby wsparcia i wydawania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Wojewoda Śląski podkreślił ogrom pracy Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Śląskim i zapewnił o systematycznym usprawnianiu procesu wydawania decyzji przez Zespół.
Przewodnicząca Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Śląskim, Magdalena Samira-Gajny w swojej wypowiedzi scharakteryzowała wprowadzenie nowego zadania Wojewódzkich Zespołów, jakim jest wydawanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia dla osób niepełnosprawnych. Jednocześnie wyraziła podziękowanie Powiatowym i Miejskim Zespołom za pomoc oraz udzielanie wskazówek osobom, przy wypełnianiu niezbędnych dokumentów i kwestionariuszy w toku ubiegania się o takie świadczenie. Podkreśliła, że aktualnie do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Śląskim zostało złożonych 40 408 wniosków o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, co pokazuje ogromną skalę przedsięwzięcia. W roku 2024 nastąpiły ważne zmiany organizacyjne w funkcjonowaniu Zespołu tj. z całkowitej ilości osób pracujących w zespole liczącej 36, aż 23 osoby zajmują się realizacją zadania związanego z wydawaniem decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Ponadto Przewodnicząca poinformowała o uruchomionych delegaturach Zespołu w Bielsku-Białej, Częstochowie oraz opisała funkcjonowanie istotnego elementu pracy Zespołu, jaki stanowią specjaliści ustalający poziom potrzeby wsparcia (pedagodzy, psychologowie, pracownicy socjalni, fizjoterapeuci) powołani przez Wojewodę Śląskiego.
Po wypowiedzi Przewodniczącej nastąpiło wystąpienie on-line Sekretarza Stanu, Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń podkreślił, że proces orzekania o stopniu niepełnosprawności jest procesem bardzo ważnym, ale podstawą są środki przeznaczone na ten cel. Jednocześnie odniósł się do kwestii niedoskonałości systemu orzecznictwa, które są związane m.in. z pojawiającymi się nowymi wyzwaniami, zmianą technologii, struktury wiekowej osób
z niepełnosprawnością jak i zmieniającymi się potrzebami. Zaznaczył, iż obecnie jednym z ważniejszych zagadnień jest ułatwienie pracy wojewódzkich oraz powiatowych zespołów ds. orzekania w postaci usprawnienia procedur i wprowadzenia narzędzi mogących pomóc orzecznikom. Z uwagi na uzyskane dofinansowanie ze środków europejskich prowadzone są aktualnie projekty związane z centrum komunikacji, z mechanizmami zatrudnienia wspomaganego oraz z opracowywaniem nowego wszechstronnego modelu orzekania i systemu wsparcia, który w przyszłości będzie wdrażany. Minister poinformował o trwających pracach nad nowym systemem komputerowym, który będzie bardziej czytelny niż dotychczasowe oprogramowanie, co z czasem spowoduje konieczność wprowadzenia odpowiedniej platformy szkoleniowej. Podkreślił, że najważniejszym zadaniem z punktu widzenia Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych jest bezwzględna przebudowa systemu przyznawania orzeczeń o niepełnosprawności, co wkrótce będzie systematycznie następowało.
Zabranie głosu przez Sekretarza Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Zabrzu, Kamila Glücklicha. Sekretarz przedstawił definicje oraz scharakteryzował stopnie niepełnosprawności i związane z tym uwarunkowania.
Po Sekretarzu wystąpił Radny Sejmiku Osób z Niepełnosprawnością, Rafał Kwapuliński podkreślając istotę oraz wagę dyskusji nad orzecznictwem oraz systemem orzekania i wyraził zadowolenie, że taka dyskusja ma miejsce. W trakcie wystąpienia przedstawił uwagi i problemy zgłaszane przez osoby stające przed komisjami dotyczące m.in. odmiennych ocen komisji dla celów rentowych oraz celów poza rentowych, długiego okresu oczekiwania na decyzję, co stanowi problem głównie dla osób potrzebujących pilnie wsparcia finansowego i dostępu do rehabilitacji.
Wystąpienie on-line Naczelnika Wydziału do Spraw Nadzoru nad Orzekaniem o Niepełnosprawności i Ustaleniem Poziomu Wsparcia, Marioli Rybickiej uzupełniło wcześniejszą wypowiedź Ministra. Naczelnik odniosła się do prac związanych z systemem scaleniowym zgodnym ze strategią wsparcia osób z niepełnosprawnością, modelu nowego systemu, zmiany zasad, zmiany narzędzi i koniecznych wdrożeń w Powiatowych i Wojewódzkich Zespołach. Jednocześnie Naczelnik, wiedząc o bardzo dużym zaangażowaniu pracy Powiatowych oraz Wojewódzkich Zespołów, zaapelowała do decydentów o wsparcie kadrowe dla ww. Zespołów. Ponadto przedstawiła zaangażowanie finansowe i przedstawiła dane związane ze wsparciem orzeczniczym, podkreślając, że środki te są nadal niewystarczające. W roku 2018 środki w budżecie państwa na ten cel opiewały na ponad 137 mln zł, a aktualnie jest ok 280 mln zł, co pokazuje tendencję wzrostową. W kontekście świadczenia wspierającego, w skali całego kraju w roku 2024 wpłynęło 428 tys. wniosków a wydanych zostało ponad 172 tys. decyzji. Dodatkowo Naczelnik poinformowała o przygotowywaniu kolejnej nowelizacji ustawy o rehabilitacji, zmiany rozporządzenia w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wprowadzenia mobilnej legitymacji osoby niepełnosprawnej, a także prowadzenia prac nad nowymi wytycznymi dla lekarzy orzeczników.
Radna Sejmiku Osób z Niepełnosprawnością, Izabela Mrochen poruszyła kwestię Europejskiego Aktu o Dostępności, który wejdzie w życie w czerwcu 2025 r. i poinformowała, że w Sejmie RP procedowana jest ustawa dotycząca interpretacji Dyrektywy Unijnej na polu prawa polskiego. W związku z wejściem w życie aktu o dostępności, wszystkie dokumenty dostępne w sektorze prywatnym (w tym aplikacje mobilne, strony internetowe) będą musiały spełniać określone wymagania związane z dostępnością cyfrową. Radna w porozumieniu z Przewodniczącym Sejmiku Osób z Niepełnosprawnością zaprosiła zgromadzonych na konferencję, która odbędzie się na początku roku 2025 i będzie poświęcona Europejskiemu Aktowi Dostępności. Zapewnienie dostępności cyfrowej spowoduje również konieczność wprowadzenia multisensorycznych instrukcji, a zamówienia publiczne będą obwarowane dodatkowymi obostrzeniami, o czym m.in. będzie mowa na konferencji.
Ostatnim wystąpieniem był głos Radnej Sejmiku Osób z Niepełnosprawnością, Laury Montowskiej. Jako Przewodnicząca Komisji Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia poruszyła kwestię świadczenia wspierającego, programu asystenta osobistego osób z niepełnosprawnościami oraz programu opieka wytchnieniowa. Radna w tym zakresie przedstawiła kilka budzących, w jej ocenie, wątpliwości zagadnień, które powinien przeanalizować ustawodawca. Na koniec wypowiedzi Przewodnicząca podkreśliła, iż program asystenta osobistego jest bardzo potrzebny osobom z niepełnosprawnością intelektualną, a podejmowane regulaminy przyznawania takiej asystentury w poszczególnych gminach nie powinny stać w sprzeczności z tym programem. Kończąc, Radna zwróciła się do Przewodniczącego odnośnie zorganizowania sesji z uczestnictwem pozostałych sejmików osób niepełnosprawnych z innych województw i możliwości omówienia poruszonych podczas tego wystąpienia wątków.