Osoby ubezpieczone, spełniające łącznie następujące warunki mogą ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy:

• został uznany za niezdolnego do pracy,
• ma wymagany - stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy - okres składkowy i nieskładkowy,
• niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (np. ubezpieczenia, zatrudnienia) lub nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego), określonych w art. 57 ust. 1 pkt 3

ustawy emerytalnej, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Wymóg powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną czasie nie obowiązuje w stosunku do osoby, która spełnia łącznie następujące warunki:

• została uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
• spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego oraz
• legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym.

Do przyznania renty wymagany jest okres ubezpieczeniowy uzależniony od wieku osoby, w którym powstała niezdolność do pracy. Wynosi on:

• rok, jeśli niezdolność powstała przed ukończeniem 20 lat;
• 2 lata - w wieku od 20 do 22 lat;
• 3 lata - w wieku od 22 do 25 lat;
• 4 lata - w wieku od 25 do 30 lat.
• 5 lat - w wieku powyżej 30 lat.

W stosunku do osób powyżej 30 roku życia okres 5 lat musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub dniem powstania niezdolności do pracy. Jeśli ubezpieczony nie osiągnął wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, warunek jego posiadania uważa się za spełniony, gdy został on zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy okresy składkowe i nieskładkowe. W sytuacji, gdy niezdolność do pracy powstała w okresie późniejszym niż 18 miesięcy od ustania okresów wskazanych w ustawie, renta może zostać przyznana osobie, która:

• została uznana za całkowicie niezdolną do pracy;
• spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego;
• legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym.

Postępowanie w sprawie przyznania renty wszczyna się na podstawie wniosku złożonego przez zainteresowanego, do którego należy załączyć zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza prowadzącego leczenie, ankietę wypełnioną przez zakład pracy oraz dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe. Decyzje w sprawach świadczeń wydają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania. Od decyzji przysługuje oczywiście odwołanie w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnoszone za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, do okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Osobie, której niezdolność do pracy została uznana za trwałą, przysługuje renta stała, jeśli natomiast niezdolność ma charakter czasowy, renta okresowa przez czas wskazany w decyzji. Z kolei w sytuacji, gdy osoba spełnia warunki do przyznania renty i jednocześnie uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, może otrzymać rentę szkoleniową na okres 6 miesięcy, z możliwością przedłużenia o 30 miesięcy. Wysokość najniższych rent od dnia 1 marca 2008 roku wynosi w przypadku całkowitej niezdolności do pracy 636,29 zł, natomiast z tytułu częściowej niezdolności do pracy 489,44 zł brutto.

Więcej informacji można uzyskać na stronie www.zus.pl

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.),

Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz.U. Nr 273, poz. 2711)