Idea osobistej asystencji osób niepełnosprawnych wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych z inicjatywy o charakterze samopomocowym pod nazwą ,,Independent Living"(niezależne życie), która ma swoje początki w końcu lat sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych. Także Unii Europejskiej od szeregu lat promowana jest tzw. koncepcja niezależnego życia. Polega ona na udzielaniu osobom niepełnosprawnym pomocy w odzyskaniu kontroli nad własnym ciałem i stylem własnego życia.

W Polsce, zawód asystenta osoby niepełnosprawnej został wpisany do klasyfikacji zawodów w 2001 roku (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 marca 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. Nr 34, poz. 405) wprowadziło do grupy zawodów oznaczonych symbolem 346 - zawód asystent osoby niepełnosprawnej). 

Asystent Osoby Niepełnosprawnej - opiekuje się osobą niepełnosprawną z niepełnosprawnością intelektualną lub z zaburzeniami psychicznymi i zakres jej obowiązków obejmuje np. załatwianie spraw w urzędach, pomoc w podejmowaniu decyzji za osobę niepełnosprawną, sprawowanie opieki nad nią - to wynika z jej niepełnosprawności. Asystent Osoby Niepełnosprawnej aktywnie włącza się w system rodziny osoby niepełnosprawnej, instytucji społecznych oraz w system prawa stwarzając w miarę możliwości optymalne warunki rozwoju osoby niepełnosprawnej. Ponadto, asystent prowadzi rehabilitację środowiskową, której założeniem jest świadczenie usług osobom niepełnosprawnym w najbliższym środowisku. Program rehabilitacji społecznej i medycznej oferowany przez asystenta dotyczy potrzeb zdrowotnych, psychicznych, zawodowych, społecznych i kulturalnych osoby niepełnosprawnej.

Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej - jest to osoba będąca „inteligentną protezą" dla osób sprawnych intelektualnie, ale niesprawnych ruchowo. Asystent osoby niepełnosprawnej ma decydować za osobę niepełnosprawną, zaś asystent OSOBISTY osoby niepełnosprawnej ma wykonywać polecenia sprawnej umysłowo ale niesprawnej fizycznie osoby. Słowo "osobisty" lub "personalny" jest używane do oznaczenia kogoś kto służy osobie sprawnej intelektualnie a niesprawnej z powodu dysfunkcji narządu ruchu, wzroku , słuchu.

Usługi Asystenta Osoby Niepełnosprawnej - polegają na społecznej i zawodowej aktywizacji osób niepełnosprawnych poprzez wsparcie profesjonalnie przygotowanych asystentów. Mają oni za zadanie umożliwić osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Asystent nie jest opiekunem, choć może być wykonawcą usług opiekuńczych w środowisku rodzinnym, nie wyręcza rodziny, choć jej pomaga. Jego usługa polega na pomocy w wykonywaniu ściśle określonych zadań i czynności.

Asystent Osoby Niepełnosprawnej potrafi:

• diagnozować warunki życia osoby niepełnosprawnej i dążyć do usuwania wszelkiego typu barier (psychologicznych, społecznych, architektonicznych, komunikacyjnych),
• współuczestniczyć w opracowaniu i współtworzy indywidualne programy rehabilitacji i pomocy osobie niepełnosprawnej oraz weryfikuje program w oparciu o nowe dane,
• udzielać porad i pomocy dotyczących zaspokojenia potrzeb i rozwiązywania problemów,
• opiekować się osobą niepełnosprawną- pobudza aktywność osoby niepełnosprawnej oraz jej rodziny w celu zaspokojenia potrzeb biopsychospołecznych.,
• motywować niepełnosprawnego do podjęcia rehabilitacji,
•  stosować w razie potrzeby zabiegi pielęgnacyjne w opiece nad przewlekle chorym, nieprzytomnym i umierającym,
• udzielać pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego.

Rolą asystenta jest pomoc w codziennych czynnościach, skierowana głównie na usamodzielnienie, integrację oraz zapobieganie izolacji osób niepełnosprawnych.

Usługi świadczone przez Asystenta Osoby Niepełnosprawnej:

• wspomaganie osoby niepełnosprawnej w komunikacji z otoczeniem, w tym pomoc w załatwianiu spraw urzędowych i innych
• pomoc w poruszaniu się po mieście i w korzystaniu ze środków transportu
• pomoc w docieraniu do szkół, miejsc pracy, na szkolenia oraz do placówek zajmujących się aktywizacją zawodową osób niepełnosprawnych
• towarzyszenie osobie niepełnosprawnej w kontaktach społecznych - udział w imprezach kulturalnych, wyjściach do kin, teatrów, muzeów, na koncerty, na spotkania towarzyskie, na zakupy itp.
• wspólne spędzanie czasu wolnego mające na celu rozwój zainteresowań. 

pracodawca może otrzymać zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia asystenta, czyli pracownika pomagającemu osobie niepełnosprawnej. Jego obowiązki mogą obejmować np. czynności ułatwiające komunikowanie się z otoczeniem w przypadku osób głuchych czy też pomoc niepełnosprawnemu ruchowo w czynnościach niemożliwych do samodzielnego wykonania na stanowisku pracy. Kwota zwrotu ustalana jest w oparciu o liczbę godzin w miesiącu przeznaczanych przez asystenta tylko i wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu, podzieloną przez miesięczną liczbę godzin pracy pracownika niepełnosprawnego. Otrzymany wynik mnożony jest następnie przez kwotę minimalnego wynagrodzenia 

Podstawa prawna
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 marca 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. Nr 34, poz. 405)