O tym, jak mówić o seksualności osób niepełnosprawnych intelektualnie dyskutowali dziś uczestnicy konferencji prowadzonej przez prof. Violettę Skrzypulec-Plintę. Jej celem było przystępne przybliżenie podstawowych zagadnień z zakresu anatomii, fizjologii ciała czy higieny.

Okres wieku dorastania to szczególnie trudny czas dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, gdyż rodzi dodatkowe problemy. W kontraście z obniżonymi możliwościami psychicznymi pojawiają się zmiany w wyglądzie charakterystyczne dla obu płci. Zmienia się budowa ciała i jego proporcje. Wzrastają potrzeby w zakresie kontaktów interpersonalnych. Zarówno sami zainteresowani, jak i ich rodzice i opiekunowie mają prawo wiedzieć, jak bez lęku właściwie reagować na te zmiany.

Prof. Violetta Skrzypulec-Plinta tłumaczyła, że większość rodziców dzieci niepełnosprawnych intelektualnie ma trudności z zaakceptowaniem faktu seksualności ich dorastających dzieci. Jako powód tego typu zachowań wskazała brak wiedzy na temat seksualności człowieka, koncentrowanie się na niepełnosprawności, lęk o dziecko i małą dostępność do grup wsparcia.

Organizatorzy konferencji wyrazili nadzieję, że jej efektem będzie podejmowanie przez niepełnosprawnych, przy wsparciu otoczenia, badań profilaktycznych i czynności służących ich prawidłowemu rozwojowi.

Istotnym punktem konferencji było przybliżenie przez dra Andrzeja Myśliwca misji Ruchu Olimpiad Specjalnych. Działacze tego ruchu są przekonani, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną potrafią przy odpowiedniej zachęcie i instrukcji trenować, cieszyć się i czerpać korzyści z uczestnictwa w sportach indywidualnych i zespołowych. Warto wskazać, że Olimpiady Specjalne w ramach organizowanych imprez wdrażają szereg programów profilaktycznych z zakresu m. in. słuchu, wzroku, stomatologii i szeroko pojętej higieny a także ułatwiają dostęp do specjalistów, gdy zachodzi potrzeba leczenia.

Ewelina Sobocha z Katedry Zdrowia Kobiety Śląskiego Uniwersytet Medycznego w Katowicach wskazała na niebezpieczeństwo, jakie niesie za sobą posługiwanie się stereotypami. Przestrzegała przed ich krzywdzącym wpływem w stosunku do osób, do których się odnoszą. „Konsekwencją używania i stosowania zarówno mitów jak i stereotypów może być stygmatyzacja, która wiąże się z postrzeganiem osoby jako innej, gorszej". Zaznaczyła, że zasób wiadomości Polaków na temat seksualności osób  z niepełnosprawnością intelektualną stopniowo wzrasta. „Pogłębianie i popularyzowanie wiedzy pozwoli realizować ideę normalizacji życia osób z niepełnosprawnością intelektualną w pełniejszym zakresie" - mówiła Ewelina Sobocha.

Izabela Mężyk pokrótce omówiła ewolucję poglądów na temat seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną. Podkreśliła, że współczesne społeczeństwa respektują prawo niepełnosprawnych do prywatności, autonomii i rozwoju kontaktów interpersonalnych, w tym seksualnych. Edukacja zdrowotna i seksualna zapewnia tej rzeszy niepełnosprawnych możliwość podejmowania bezpiecznych zachowań zrozumiałych dla otoczenia i unikania sytuacji grożących wykorzystaniem seksualnym czy zarażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową.

O roli zaangażowania rodziców w edukację zdrowotną i seksualną niepełnosprawnych mówił rodzic osoby niepełnosprawnej, Józef Kwiotek. Wskazywał na konieczność wypracowania prawidłowych postaw wobec niepełnosprawnych. Z upływem czasu są to bowiem dorosłe kobiety i mężczyźni, którzy zasługują na rzetelne traktowanie. Niejednokrotnie nadopiekuńczość rodziców i opiekunów skłania otoczenie do postrzegania niepełnosprawnych jako „wiecznych dzieci". Jego zdaniem rodzice są najlepszymi przewodnikami po trudnych tematach edukacji seksualnej. Ich pasywna postawa prowadzi częstokroć do pobierania wiedzy od rówieśników w formie zwulgaryzowanej. Mówca wskazał także na wagę współpracy pomiędzy ruchem Olimpiad Specjalnych a niepełnosprawnymi i ich rodzinami. Dzięki niej rodzice osób z niepełnosprawnością potrafią częściej dostrzec mocne strony swoich dzieci. Wpływa to pozytywnie na rozwój całej rodziny, łagodząc skutki niepełnosprawności.

Należy podkreślić, że w ramach opisywanego wydarzenia po raz pierwszy doszło do spotkania przedstawicieli III sektora, specjalistów w zakresie pedagogiki specjalnej, środowiska medycznego i reprezentantów samorządu terytorialnego. Stworzono tym samym możliwość do kompleksowego podjęcia kwestii dojrzewania i edukacji seksualnej niepełnosprawnych intelektualnie. Dalsze tego typu spotkania mają być organizowane stosownie do potrzeb poszczególnych organizacji czy placówek. Jest szansa na stworzenie oddolnego systemu edukacji seksualno-zdrowotnej tej grupy niepełnosprawnych, co - jak stwierdziła Prof. Violetta Skrzypulec - byłoby działaniem pionierskim w skali całego kraju.

Specjaliści szacują, że w ramach każdej populacji występuje między 2-3% niepełnosprawnych intelektualnie. Oddział Regionalny Olimpiady Specjalne Polska - Śląskie to ponad 1100 niepełnosprawnych intelektualnie sportowców zrzeszonych w 31 Sekcjach Terenowych. Swoim zasięgiem obejmują one 23 miasta i gminy regionu śląskiego. Każdego roku blisko 100 zawodników kwalifikuje się na zawody rangi ogólnopolskiej, a następnie europejskiej i światowej.

Organizatorami bezpłatnej konferencji przeznaczonej  m. in. dla stowarzyszeń i szkół byli: Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Katedra Zdrowia Kobiety Śląskiego Uniwersytet Medycznego w Katowicach, Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Zakład Sportu Osób Niepełnosprawnych Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki oraz Olimpiady Specjalne Polska - Śląskie. Wydarzenie zostało objęte patronatem Adama Matusiewicza, Marszałka Województwa Śląskiego.