Światowy Dzień Cukrzycy

Data nie jest przypadkowa – to rocznica urodzin Fredericka Bantinga, współodkrywcy insuliny, która zrewolucjonizowała leczenie cukrzycy. Święto zostało ustanowione w 1991 roku przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną (IDF), a od 2006 roku jest uznane przez ONZ. Jego celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat cukrzycy, promowanie profilaktyki, wczesnej diagnostyki i dostępu do leczenia. Co roku towarzyszy mu globalna kampania edukacyjna, a symbolem jest niebieski okrąg, znak jedności w walce z chorobą.

Cukrzyca (łac. diabetes mellitus) uznawana jest za chorobę cywilizacyjną. W Polsce cierpi na nią około 2 mln ludzi. Cukrzyca jest to przewlekła choroba, w której trzustka nie produkuje wystarczającej ilości insuliny lub produkowana insulina nie jest prawidłowo wykorzystywana przez komórki ciała człowieka. Człowiek w swojej codziennej aktywności psychicznej i fizycznej potrzebuje energii. Aby poszczególne komórki mogły zużytkować glukozę jako materiał energetyczny, musi być obecna we krwi insulina.

Jak rozpoznać cukrzycę?

Cukrzycę rozpoznaje się gdy stężenie glukozy na czczo jest większe lub równe 126mg/dl (w dwukrotnym badaniu). Konieczne jest oznaczenie glikemii w krwi żylnej. Badanie w kierunku cukrzycy, czyli oznaczenie poziomu cukru we krwi na czczo, powinno wykonywać się co 3 lata u osób w wieku powyżej 45. roku życia.

Kto jest narażony na zachorowanie na cukrzycę?

Większe ryzyko zachorowania na cukrzycę występuje:

• u osób z nadwagą i otyłością (BMI>25kg/m2) - u osób z obciążonym wywiadem rodzinnym co do cukrzycy,
• u osób, u których stwierdzono już nieprawidłowy poziom glikemii na czczo (>100mg/dl) lub nietolerancję glukozy,
• u kobiet, które urodziły dziecko o masie ciała > 4kg,
• u osób z nadciśnieniem tętniczym (>140/90mmHg),
• u osób z hiperlipidemią (podwyższonym stężeniem cholesterolu i trójglicerydów),
• u kobiet z zespołem policystycznych jajników,
• u osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego.

W wyżej wymienionych przypadkach badanie w kierunku cukrzycy należy wykonać niezależnie od wieku.

Objawy cukrzycy

Najczęstsze objawy cukrzycy typu 1 i 2 obejmują: wzmożony głód i pragnienie, suchość w ustach, nagła utrata masy ciała, częste oddawanie moczu, moczenie nocne, osłabienie, łatwa męczliwość, drażliwość, trudności z koncentracją.

Poza powyższymi objawami, przy długotrwałym przebiegu cukrzycy typu 2, dodatkowo można zaobserwować: powolne gojenie się ran, trwale nawracające infekcje skóry, mrowienie w obrębie dłoni i podeszw stóp, pogorszenie widzenia, zapalenia dziąseł, obrzęki. Wśród diabetyków odnotowuje się też zwiększoną częstość powikłań sercowo-naczyniowych, takich jak zawał czy udar mózgu.

Jak zmniejszyć ryzyko

• Ruszaj się – 30 min aktywności dziennie może obniżyć ryzyko cukrzycy nawet o 50%!
• Jedz zdrowo – warzywa, pełnoziarniste produkty, mniej cukru i tłuszczów trans.
• Kontroluj wagę – redukcja masy ciała, to kluczowy krok.
• Unikaj używek – ogranicz alkohol, rzuć palenie.
• Dbaj o sen i redukuj stres – to też wpływa na poziom glukozy.
• Badaj się regularnie – szczególnie po 45. roku życia.

W kraju działa Polskie Stowarzyszenie Diabetyków (PSD) powstało 19 czerwca 1981 roku w Bydgoszczy z inicjatywy osób chorych na cukrzycę. Jest to największa organizacja pacjencka w Polsce, zrzeszająca obecnie dziesiątki tysięcy członków w setkach oddziałów w całym kraju. W 2026 roku PSD będzie obchodzić 45-lecie działalności. Od początku swojej misji stowarzyszenie zajmuje się edukacją diabetologiczną, wsparciem pacjentów i ich rodzin, a także reprezentowaniem ich interesów przed władzami.

Oddziały - Polskie Stowarzyszenie Diabetyków